Պրոսեկո՝ իտալական փրփրուն գինու պատմությունը և առանձնահատկությունները

Իտալական գինիները վաղուց են համարվում աշխարհի ամենահմայիչ և որակյալ գինիներից մեկը։ Դրանց մեջ առանձնահատուկ տեղ է զբաղեցնում պրոսեկոն՝ թեթև, փրփրուն և կենսախինդ գինին, որը վերջին տարիներին դարձել է համաշխարհային սիրելի։ Ստորև կբացահայտենք պրոսեկոյի պատմությունը, տեսակները, բնորոշ հատկանիշները և կկիսվենք մի քանի օգտակար խորհուրդներով՝ ինչպես  պրոսեկո գնել կամ պատվիրել։

Պրոսեկոյի ծագումը

Պրոսեկոն ծագել է Իտալիայի հյուսիսում՝ Վենետոյի և Ֆրիուլիի շրջաններում։ Այն իր անունը ստացել է Վենետիկի մոտ գտնվող Prosecco գյուղից։ Թեպետ պրոսեկոյի պատմությունը կարող է թվալ ժամանակակից, իրականում նրա արմատները ձգվում են դեռ հռոմեական դարաշրջան։ Գինու արտադրությունն այս տարածքներում սկսել է հազարավոր տարիներ առաջ, սակայն հենց պրոսեկոն հայտնի է դարձել միայն վերջին 20 տարիների ընթացքում, երբ խմիչքը դարձավ շամպայնի ավելի թեթև տարբերակը։

Ի՞նչից է պատրաստվում պրոսեկոն

Պրոսեկոյի հիմքը Glera խաղողն է՝ հին իտալական տեսակ, որը կարող ենք նկարագրել թեթև բույրով, բարձր թթվայնությամբ և նուրբ մրգային նոտաներով։ Այս խաղողն արդեն հարյուրավոր տարիներ աճեցվում է Վենետոյի արևի ներքո՝ ապահովելով այն բացառիկ թարմությունն ու նրբագեղությունը, որոնցով պրոսեկոն այդքան սիրված է։ Նախկինում այս խաղողի տեսակը կոչվում էր պրոսեկո, սակայն գինու ծագման իրավունքը պաշտպանելու համար տեղացիներն անվանեցին այն Glera։

Պրոսեկոն պատրաստվում է Charmat մեթոդով՝ ի տարբերություն շամպայնի, որտեղ երկրորդ խմորումը կատարվում է շշի մեջ, պրոսեկոյի փրփրունությունն առաջանում է պողպատե տանկերում։ Այս մեթոդը գինուն թույլ է տալիս պահպանել իր մրգային, ծաղկային բնույթն ու թարմությունը։ Արդյունքում ստացվում է թեթև, փայլուն ու հարթ գինի՝ զերծ շամպայնին բնորոշ կտրուկ նոտաներից։

Բացի Glera-ից, որոշ արտադրողներ թույլատրելի սահմաններում ավելացնում են մինչև 15% այլ տեղական սպիտակ խաղողներ, ինչպիսիք են Verdiso-ն կամ Bianchetta-ն՝ փոքր-ինչ բազմազանություն հաղորդելու համի կառուցվածքին։ Իսկ պրոսեկոյի իսկական նկարագիրը շարունակում է մնալ նույնը՝ թարմ, կյանքով լի և պատրաստ ամեն պահ վերածելու տոնի։

Համի և բույրի առանձնահատկությունները

Պրոսեկոյի բույրի բնույթը բացահայտվում է կանաչ խնձորի, հյութալի տանձի և արևահամ դեղձի նուրբ շերտերով։ Որոշ շշերում կարելի է զգալ ծաղկային նոտաներ՝ ակացիայի, նարնջի ծաղկի կամ նույնիսկ բազուկի հպումով։

Համային առումով պրոսեկոն թարմ է, կենդանի և միաժամանակ՝ փափուկ։ Թթվային կառուցվածքը հիանալի հավասարակշռվում է բնական մրգայնության հետ և խմիչքը դարձնում հեշտ ըմպելի ու հարմար՝ տարբեր համադրությունների համար։ Ահա ինչու, շատերը նախընտրում են հենց պրոսեկո, քանի որ այն չի խանգարում ուտեստի համին, այլ լրացնում է այն։

Պրոսեկո տեսակներ

Պրոսեկոն ունի մի քանի տեսակ, որոնք տարբերվում են փրփրունության և քաղցրության աստիճաններով։

Ըստ փրփրունության՝

• Spumante – լիարժեք փրփրուն (առավել տարածված տարբերակ)։

• Frizzante – կիսափրփրուն, ավելի մեղմ պղպջակներով։

• Tranquillo – ոչ փրփրուն տարբերակ, հազվադեպ տարբերակ է։

Ըստ քաղցրության՝

• Brut – ամենաչոր տարբերակը, թեթև, թարմ, սուր հպումներով։

• Extra Dry – մի փոքր քաղցր, հիանալի համադրվում է մրգերի և թեթև նախուտեստների հետ։

• Dry – առավել քաղցր, համադրվելի է աղանդերի հետ։

Ըստ ծագման կարգավիճակի՝

• DOC (Denominazione di Origine Controllata) – վերահսկվող ծագում ունեցող պրոսեկո։

• DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) – առավել որակյալ տեսակները, որոնք արտադրվում են բացառապես Conegliano-Valdobbiadene տարածքում։

Ինչի հետ մատուցել պրոսեկոն

Ինչպես նշեցինք, պրոսեկոն կարելի է համադրել տարբեր ուտեստների հետ։ Այն կարող եք համադրել ծովամթերքի (հատկապես՝ սպիտակ ձկնեղենի), թեթև աղցանների ու նուրբ պանիրների հետ։ Օրինակ՝ բրիի, ռիկոտայի և պարմեզանի։ Այն նաև կարելի է համատեղել մրգային աղանդերի կամ թեթև շոկոլադային քաղցրավենիքների հետ։

Բացի այդ, պրոսեկոն հաճախ օգտագործվում է որպես կոկտեյլների հիմք։ Այն հաճախ կարող եք նկատել Bellini-ի կամ Aperol Spritz-ի բաղադրությունում։ Սա այն գինին է, որը կարելի է մատուցել թե նախաճաշին, թե ընթրիքին, թե պարզապես ընկերական հավաքույթների ժամանակ։

Ինչպես գնել կամ պատվիրել պրոսեկո

Եթե փնտրում եք բարձրորակ պրոսեկո Երևանում, ապա, ինչպես կասեին աշխարհի տարբեր անկյուններում՝ «Բոլոր ճանապարհները տանում են դեպի Հռոմ»։ Պրոսեկոյի լավագույն ընտրության ճանապարհները տանում են դեպի Վինո Վինո ալկոհոլի մասնագիտացված խանութ-սրահ։ Այստեղ բոլոր խմիչքները պահպանվում են տարբեր ջերմաստիճանում՝ կախված տեսակից և պահպանման նրբություններից։ Բացառություն չեն պրոսեկոյի տեսակները։